Chó ăn xương không tiêu phải làm sao? Cách xử lý khẩn cấp

Bạn có biết rằng trung bình mỗi năm có đến 10.000 trường hợp chó bị hóc xương hoặc xương mắc kẹt ở ruột được ghi nhận tại các phòng khám thú y ở Việt Nam? Tình trạng này không chỉ gây đau đớn, khó chịu cho thú cưng mà còn có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như tắc ruột, thủng ruột, nhiễm trùng, thậm chí tử vong nếu không được xử lý kịp thời. Vậy chó ăn xương không tiêu phải làm sao? Làm thế nào để nhận biết các dấu hiệu chó bị hóc xương và cách xử lý khẩn cấp? Khi nào cần đưa chó đi khám thú y khi gặp tình trạng này? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết “Chó ăn xương không tiêu phải làm sao? Cách xử lý khẩn cấp” dưới đây.

Nguyên nhân chó ăn xương không tiêu

Xương là một phần không thể thiếu trong chế độ ăn của chó, giúp cung cấp canxi, phốt pho và các khoáng chất cần thiết cho sự phát triển của xương và răng. Tuy nhiên, không phải loại xương nào cũng an toàn và dễ tiêu hóa đối với chó. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến khiến chó ăn xương bị không tiêu:

Chó ăn quá nhiều xương

Nhiều chủ nuôi thường có thói quen cho chó ăn xương thường xuyên như một cách “tưởng thưởng” hoặc giúp chúng giải trí. Tuy nhiên, việc cho chó ăn quá nhiều xương, đặc biệt là xương sống, xương ống, có thể khiến chúng bị quá tải hệ tiêu hóa, dẫn đến tình trạng khó tiêu, không tiêu. Theo khuyến cáo của Hiệp hội Thú y Hoa Kỳ (AVMA), lượng xương cho chó ăn mỗi ngày không nên vượt quá 10% tổng lượng thức ăn, tương đương khoảng 30-50g xương cho mỗi 10kg trọng lượng cơ thể.

Ngoài ra, kích thước của xương cũng ảnh hưởng đến khả năng tiêu hóa của chó. Những miếng xương quá to, cứng và sắc nhọn có thể gây tổn thương niêm mạc miệng, thực quản và dạ dày, đồng thời khó nghiền nát và tiêu hóa hơn. Vì vậy, cần cắt nhỏ xương thành những miếng vừa phải, tương xứng với kích cỡ của chó trước khi cho ăn.

Loại xương không phù hợp

Không phải loại xương nào cũng an toàn và dễ tiêu hóa đối với chó. Một số loại xương có nguy cơ gây hóc, mắc kẹt hoặc tổn thương đường tiêu hóa cao hơn như:

• Xương gà, vịt, chim: Nhỏ, mềm và dễ vỡ thành mảnh sắc nhọn, có thể đâm thủng thực quản, dạ dày, ruột.
• Xương sống, xương sườn: Chứa nhiều đốt sống và mấu xương nhọn, khó tiêu hóa và dễ gây tắc ruột.
• Xương heo, bò già: Cứng, dai và khó nghiền nát, có thể mắc kẹt ở răng, họng hoặc dạ dày.
• Xương hun khói, ướp muối: Chứa nhiều chất phụ gia và muối, có thể gây rối loạn tiêu hóa và mất nước.
• Xương ống dài: Như xương đùi, xương cẳng, dễ gây vỡ răng, tổn thương lợi và mắc kẹt ở hàm.

Thay vào đó, nên chọn những loại xương mềm, dễ nhai và giàu canxi như xương sụn, xương đuôi, bì heo… hoặc sử dụng các sản phẩm xương nhai chuyên dụng cho chó được làm từ da bò, gân, sụn cá mập…

Vấn đề tiêu hóa ở chó

Một số vấn đề về sức khỏe và bệnh lý của chó cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng tiêu hóa xương, bao gồm:

• Rối loạn nhu động dạ dày ruột: Làm giảm co bóp và di chuyển thức ăn, khiến xương bị ứ đọng và không tiêu.
• Viêm loét dạ dày, ruột: Gây đau, xuất huyết và rối loạn hấp thu dưỡng chất, làm chậm quá trình tiêu hóa xương.
• Giảm tiết dịch vị và enzyme: Do viêm tụy, suy gan, suy thận… dẫn đến thiếu hụt các yếu tố tiêu hóa cần thiết.
• Nhiễm ký sinh trùng đường ruột: Như giun, sán, đơn bào… gây tổn thương niêm mạc và rối loạn chức năng ruột.
• Dị ứng và mẫn cảm thức ăn: Gây viêm, phù nề và co thắt đường tiêu hóa, cản trở sự di chuyển của xương.
• Béo phì và thừa cân: Làm tăng áp lực lên dạ dày, ruột và giảm nhu động, dẫn đến khó tiêu.

Nếu chó của bạn có tiền sử mắc các bệnh lý trên hoặc thường xuyên bị rối loạn tiêu hóa, cần thận trọng hơn khi cho ăn xương và tham khảo ý kiến của bác sĩ thú y trước khi đưa vào chế độ ăn.

Triệu chứng khi chó ăn xương không tiêu

Khi chó ăn xương không tiêu, chúng thường có những biểu hiện khó chịu và bất thường, cần được chủ nuôi quan sát và xử lý kịp thời.

Biểu hiện nôn mửa

Nôn mửa là một trong những dấu hiệu phổ biến nhất khi chó bị hóc xương hoặc xương mắc kẹt ở dạ dày. Chó có thể nôn ra thức ăn chưa tiêu, dịch vị, chất nhầy hoặc cả máu nếu niêm mạc bị tổn thương. Tần suất và mức độ nôn mửa phụ thuộc vào vị trí, kích thước của xương và mức độ nghiêm trọng của tình trạng tắc nghẽn. Nếu chó nôn mửa liên tục trong vòng 1-2 giờ mà không có dấu hiệu thuyên giảm, cần đưa đến bác sĩ thú y ngay để được thăm khám và xử lý.

Ngoài nôn mửa, chó cũng có thể sùi bọt mép, chảy nước dãi, nhai lưỡi hoặc liếm môi thường xuyên do cảm giác buồn nôn và khó chịu trong miệng. Chúng cũng có thể có biểu hiện ngáp, há miệng, thở gấp hoặc ho khan do kích thích họng và thanh quản.

Thay đổi thói quen ăn uống

Khi bị hóc xương hoặc xương gây tắc ruột, chó thường có xu hướng bỏ ăn hoặc ăn ít hơn bình thường do đau và khó chịu. Chúng có thể từ chối hoàn toàn thức ăn hoặc chỉ ăn được thức ăn mềm, dạng lỏng. Một số chó còn có biểu hiện thèm ăn các thứ không phải thức ăn như đất, cát, cỏ, giấy… để tự kích thích nôn mửa và đẩy xương ra ngoài.

Bên cạnh đó, chó cũng có thể uống nhiều nước hơn bình thường do mất nước từ nôn mửa và tiêu chảy. Tuy nhiên, nếu xương mắc kẹt ở thực quản hoặc dạ dày, chúng lại có thể sợ nước và từ chối uống do đau và sợ nôn trở lại. Tình trạng mất nước kéo dài có thể dẫn đến suy kiệt, rối loạn điện giải và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của chó.

Đau bụng và khó chịu

Đau bụng là triệu chứng thường gặp khi chó bị xương mắc ở dạ dày hoặc ruột. Chó có thể quằn quại, rên rỉ, liếm bụng hoặc nằm co quắp do cơn đau hành hạ. Chúng cũng có thể tránh không cho sờ hoặc chạm vào bụng, thậm chí gầm gừ, cắn khi bị ép buộc. Nếu tình trạng tắc ruột diễn ra trong thời gian dài, bụng của chó có thể căng cứng, sưng to và đau dữ dội do phân và khí bị ứ đọng.

Ngoài đau bụng, chó cũng có thể có biểu hiện bồn chồn, bất an và thay đổi hành vi. Chúng có thể đi lại nhiều hơn bình thường, liên tục đổi tư thế nằm hoặc ngồi, cào bới, đào đất… như một cách để giải tỏa cơn đau và khó chịu. Một số chó còn trở nên hung dữ, cáu kỉnh hoặc lừ đừ, mệt mỏi do đau và suy nhược cơ thể.

Cách xử lý khi chó ăn xương không tiêu

Khi phát hiện chó có dấu hiệu ăn xương không tiêu, cần bình tĩnh và xử lý kịp thời để tránh các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Ngừng cho chó ăn ngay lập tức

Bước đầu tiên là ngừng ngay việc cho chó ăn thêm bất kỳ thức ăn nào, kể cả nước uống. Việc tiếp tục ăn uống có thể khiến xương bị đẩy sâu hơn vào đường tiêu hóa, gây tắc nghẽn hoặc tổn thương nghiêm trọng hơn. Đồng thời, thức ăn và nước cũng có thể gây áp lực lên dạ dày và ruột, làm tăng nguy cơ nôn mửa và hít phải dịch dạ dày vào phổi.

Nếu chó vẫn còn ợ chua hoặc có xu hướng nôn trớ, có thể cho chúng liếm một ít mật ong hoặc xi-rô ngô để trung hòa acid dịch vị và giảm kích ứng niêm mạc. Tuy nhiên, không nên cho ăn quá nhiều và cần theo dõi phản ứng của chó sau khi ăn.

Cung cấp nước sạch cho chó

Mặc dù không nên cho chó uống nhiều nước ngay lập tức, nhưng việc cung cấp một lượng nhỏ nước sạch là cần thiết để ngăn ngừa tình trạng mất nước. Đặt một bát nước sạch ở nơi chó dễ tiếp cận và để chúng tự uống khi cần. Nếu chó từ chối uống nước, có thể thử cho chúng liếm đá viên hoặc dùng ống tiêm (không có kim) để nhỏ từng giọt nước vào miệng.

Trong trường hợp chó bị nôn mửa nhiều, có thể pha loãng dung dịch điện giải dành cho thú cưng (như Pedialyte) với nước theo tỷ lệ 1:1 và cho chúng uống từng ngụm nhỏ. Điều này giúp bù đắp nước và các chất điện giải bị mất do nôn mửa, đồng thời hỗ trợ quá trình tiêu hóa.

Giữ ấm cho chó cưng

Khi bị hóc xương hoặc xương mắc ở ruột, chó thường có xu hướng nằm co ro và cảm thấy lạnh do mất nước và suy nhược cơ thể. Vì vậy, cần giữ ấm cho chó bằng cách:

• Đặt chó nằm ở nơi khô ráo, thoáng mát và tránh gió lùa.
• Dùng chăn mềm hoặc khăn ấm quấn nhẹ quanh người chó, chú ý không quá chặt để tránh gây khó thở.
• Nếu thời tiết lạnh, có thể sử dụng túi chườm ấm (không quá nóng) đặt dưới bụng chó để giảm đau và kích thích tiêu hóa.

Tuy nhiên, cần theo dõi nhiệt độ cơ thể của chó và tránh để chúng bị quá nóng, đặc biệt là khi chó đang sốt hoặc bị mất nước.

Khi nào cần đưa chó đi khám thú y

Mặc dù nhiều trường hợp chó ăn xương không tiêu có thể tự khỏi sau vài giờ, nhưng có những tình huống cần đưa chó đến gặp bác sĩ thú y ngay lập tức để tránh biến chứng nguy hiểm.

Tình trạng không cải thiện sau 24 giờ

Nếu sau 24 giờ kể từ khi phát hiện chó có dấu hiệu hóc xương hoặc xương mắc ở ruột, tình trạng của chúng vẫn không cải thiện hoặc thậm chí xấu đi, cần đưa đến phòng khám thú y ngay. Các dấu hiệu cần chú ý bao gồm:

• Chó vẫn từ chối ăn uống hoàn toàn.
• Tiếp tục nôn mửa hoặc có biểu hiện buồn nôn.
• Đau bụng kéo dài hoặc tăng nặng.
• Bụng căng cứng, sưng to bất thường.
• Chó trở nên lờ đờ, mệt mỏi hoặc không muốn vận động.

Trong trường hợp này, bác sĩ thú y có thể cần thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu như chụp X-quang, siêu âm để xác định vị trí và mức độ tắc nghẽn, từ đó đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Xuất hiện dấu hiệu tiêu chảy

Tiêu chảy là một biến chứng nguy hiểm khi chó bị xương mắc ở ruột, đặc biệt là khi phân có lẫn máu hoặc chất nhầy. Điều này cho thấy xương đã gây tổn thương niêm mạc ruột và có nguy cơ nhiễm trùng cao. Nếu chó có các dấu hiệu sau, cần đưa đi khám ngay:

• Đi ngoài nhiều lần trong ngày với phân lỏng hoặc toàn nước.
• Phân có màu đen, đỏ tươi hoặc lẫn máu.
• Kèm theo đau bụng, sốt hoặc mệt mỏi.
• Dấu hiệu mất nước như mắt trũng, nướu khô, da mất đàn hồi.

Tiêu chảy kéo dài có thể dẫn đến mất nước nghiêm trọng, rối loạn điện giải và suy kiệt cơ thể, đe dọa tính mạng của chó nếu không được điều trị kịp thời.

Nôn mửa liên tục mà không có thức ăn

Nếu chó nôn mửa liên tục trong vòng 2-3 giờ mà không có thức ăn hoặc chỉ nôn ra dịch trong, vàng hoặc lẫn máu, đây là dấu hiệu cảnh báo nghiêm trọng. Tình trạng này cho thấy xương có thể đã gây tắc nghẽn hoàn toàn đường tiêu hóa hoặc gây tổn thương nghiêm trọng cho dạ dày, thực quản. Các biểu hiện cần chú ý bao gồm:

• Nôn ra dịch màu vàng, xanh hoặc nâu đen.
• Có máu tươi hoặc cục máu đông trong chất nôn.
• Chó có vẻ đau đớn, khó chịu khi nôn.
• Cố gắng nôn nhưng không ra gì (nôn khan).
• Sùi bọt mép hoặc chảy nước dãi liên tục.

Trong trường hợp này, cần đưa chó đến bác sĩ thú y ngay lập tức để được can thiệp y tế, có thể bao gồm truyền dịch, dùng thuốc chống nôn và trong một số trường hợp, cần phẫu thuật để lấy xương ra.

Các phương pháp phòng ngừa chó ăn xương không tiêu

Phòng bệnh hơn chữa bệnh, việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ chó ăn xương không tiêu và các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Kiểm soát lượng xương cho chó ăn

Để tránh tình trạng chó ăn quá nhiều xương dẫn đến khó tiêu, cần kiểm soát chặt chẽ lượng xương trong khẩu phần ăn của chúng:

• Giới hạn lượng xương không quá 10% tổng khẩu phần ăn hàng ngày.
• Chia nhỏ lượng xương thành nhiều bữa trong ngày thay vì cho ăn một lần nhiều.
• Cân đối xương với các loại thức ăn khác như thịt, rau củ để đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ.
• Không cho chó ăn xương như một bữa ăn chính mà chỉ nên coi là thức ăn phụ hoặc đồ nhai.

Ngoài ra, cần theo dõi phản ứng của chó sau khi ăn xương và điều chỉnh lượng xương phù hợp với từng cá thể. Một số chó có hệ tiêu hóa nhạy cảm có thể cần hạn chế hoặc loại bỏ hoàn toàn xương khỏi chế độ ăn.

Chọn loại xương an toàn và dễ tiêu hóa

Không phải loại xương nào cũng phù hợp và an toàn cho chó. Để giảm nguy cơ hóc xương hoặc xương mắc ở ruột, nên chọn các loại xương sau:

• Xương sụn: Mềm, dễ nhai và tiêu hóa, giàu glucosamine và chondroitin tốt cho xương khớp.
• Xương cổ gà: Nhỏ, mềm và giàu canxi, phù hợp cho chó nhỏ hoặc chó già.
• Xương đuôi bò: Nhiều sụn, ít xương cứng, giúp làm sạch răng và nướu.
• Xương chân bò: Cứng nhưng an toàn, giúp chó giải trí và làm sạch răng.

Tránh cho chó ăn các loại xương nguy hiểm như xương ống, xương sườn, xương cá, xương gà vịt vì dễ vỡ thành mảnh sắc nhọn. Nếu không chắc chắn, có thể thay thế xương thật bằng các sản phẩm xương nhai an toàn được làm từ da bò, gân hoặc rau củ nén.

Thường xuyên kiểm tra sức khỏe cho chó

Việc kiểm tra sức khỏe định kỳ cho chó không chỉ giúp phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn mà còn giúp đảm bảo hệ tiêu hóa của chúng hoạt động tốt, từ đó giảm nguy cơ ăn xương không tiêu. Một số điểm cần lưu ý:

• Đưa chó đi khám thú y ít nhất 6 tháng/lần hoặc thường xuyên hơn nếu chó già hoặc có bệnh nền.
• Theo dõi cân nặng và chỉ số thể trạng của chó, tránh để chó bị béo phì hoặc suy dinh dưỡng.
• Kiểm tra răng miệng định kỳ, vệ sinh răng và điều trị các vấn đề về răng lợi kịp thời.
• Tẩy giun, sán định kỳ 3-4 tháng/lần để ngăn ngừa ký sinh trùng đường ruột.
• Tiêm phòng đầy đủ các bệnh truyền nhiễm theo lịch để tăng cường sức đề kháng.

Ngoài ra, chủ nuôi cũng cần quan sát thói quen ăn uống, đi vệ sinh của chó hàng ngày để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường và có biện pháp xử lý kịp thời.

Lưu ý trong chế độ dinh dưỡng của chó

Một chế độ dinh dưỡng hợp lý không chỉ giúp chó khỏe mạnh mà còn hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động tốt, giảm nguy cơ ăn xương không tiêu và các vấn đề tiêu hóa khác.

Cung cấp chế độ ăn cân bằng

Để đảm bảo chó nhận đủ các chất dinh dưỡng cần thiết mà không cần phụ thuộc quá nhiều vào xương, cần xây dựng một chế độ ăn cân bằng bao gồm:

• Protein chất lượng cao từ thịt nạc, cá, trứng, đậu…
• Carbohydrate từ gạo, khoai lang, bí đỏ…
• Chất béo lành mạnh từ dầu cá, dầu olive, hạt lanh…
• Vitamin và khoáng chất từ rau xanh, trái cây…
• Chất xơ từ rau củ, cám gạo, hạt…

Tỷ lệ các thành phần dinh dưỡng cần được điều chỉnh phù hợp với độ tuổi, cân nặng, mức độ hoạt động và tình trạng sức khỏe của từng cá thể chó. Có thể tham khảo ý kiến của bác sĩ thú y hoặc chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng thực đơn phù hợp nhất cho chó cưng của bạn.

Hạn chế thực phẩm gây khó tiêu

Bên cạnh việc kiểm soát lượng xương, cần hạn chế cho chó ăn các loại thực phẩm khó tiêu hoặc có nguy cơ gây kích ứng đường tiêu hóa như:

• Thức ăn nhiều dầu mỡ, chiên rán
• Đồ ăn cay nóng, nhiều gia vị
• Thức ăn thừa hoặc ôi thiu
• Sữa và các sản phẩm từ sữa (nhiều chó không dung nạp được lactose)
• Chocolate, nho, hành, tỏi (độc hại cho chó)
• Xương vụn hoặc xương nhỏ dễ vỡ
• Thức ăn có nhiều chất bảo quản, phẩm màu nhân tạo

Thay vào đó, nên ưu tiên các loại thức ăn dễ tiêu hóa, giàu dinh dưỡng và phù hợp với hệ tiêu hóa của chó như thịt nạc hấp, cá luộc, rau củ hầm nhừ, cháo thịt…

Tham khảo ý kiến bác sĩ thú y trước khi thay đổi chế độ ăn

Trước khi thực hiện bất kỳ thay đổi lớn nào trong chế độ ăn của chó, đặc biệt là khi muốn bổ sung hoặc loại bỏ xương khỏi khẩu phần, cần tham khảo ý kiến của bác sĩ thú y. Họ sẽ đánh giá tình trạng sức khỏe tổng quát của chó, kiểm tra hệ tiêu hóa và đưa ra những khuyến nghị phù hợp. Một số điểm cần lưu ý khi trao đổi với bác sĩ:

• Tiền sử bệnh lý và các vấn đề sức khỏe hiện tại của chó
• Chế độ ăn hiện tại và phản ứng của chó với các loại thức ăn khác nhau
• Mục tiêu dinh dưỡng (duy trì cân nặng, tăng cơ, hỗ trợ điều trị bệnh…)
• Các lựa chọn thay thế xương an toàn và bổ dưỡng
• Cách chuyển đổi chế độ ăn từ từ để tránh rối loạn tiêu hóa

Bác sĩ có thể đề xuất một kế hoạch dinh dưỡng cụ thể, bao gồm loại thức ăn, khẩu phần và tần suất cho ăn phù hợp với từng cá thể chó. Họ cũng có thể khuyến nghị bổ sung vitamin, khoáng chất hoặc các chất bổ sung khác nếu cần thiết.

Tóm lại, việc chó ăn xương không tiêu là một vấn đề nghiêm trọng, có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được xử lý kịp thời và đúng cách. Bằng cách nắm vững các kiến thức về nguyên nhân, triệu chứng và cách xử lý, chủ nuôi có thể giúp chó cưng của mình vượt qua tình trạng này an toàn. Đồng thời, việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa như kiểm soát lượng xương, chọn loại xương phù hợp và duy trì chế độ dinh dưỡng cân bằng sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ xảy ra vấn đề này trong tương lai.

Hãy nhớ rằng, sức khỏe và hạnh phúc của chó phụ thuộc rất nhiều vào sự quan tâm, chăm sóc của chủ nuôi. Bằng việc hiểu rõ nhu cầu dinh dưỡng, theo dõi sát sao tình trạng sức khỏe và không ngần ngại tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia khi cần thiết, bạn có thể đảm bảo cho chú chó cưng của mình một cuộc sống khỏe mạnh, vui vẻ và tránh được những rủi ro không đáng có như tình trạng ăn xương không tiêu.

Khám Phá Động Vật

Khám phá động vật: Cung cấp thông tin chi tiết, hình ảnh và video về các loài động vật, từ hoang dã đến hiếm gặp, giúp bạn khám phá và bảo vệ thiên nhiên.